1. ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਦੇ ਪੁੱਤਰ
ਮੁਅਜ਼ਮ ਨੂੰ “ ਸ਼ਾਹੇ ਬੇਖਬਰ ” ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ |
2. ਮੁਗਲ ਸਮਰਾਟ
ਫਾਰੁਖਸੀਅਰ ਨੇ ਅੰਗਰੇਜਾਂ ਨੂੰ ਬਿਣਾ ਕਿਸੇ ਟੈਕਸ ਦੇ ਬੰਗਾਲ , ਗੁਜਰਾਤ ਆਏ ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਵਿੱਚ
ਵਪਾਰ ਕਰਨ ਦੀ ਛੂਟ ਦਿੱਤੀ ਸੀ |
3. ਮਰਾਠਾ ਸ਼ਾਸਕ ਸ਼ਾਹੂ
ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮਰਾਠਾ ਰਾਜ ਦੀ ਅਸਲੀ ਸ਼ਕਤੀ ਪੇਸ਼ਵਾਂ ਦੇ ਹੱਥ ਵਿੱਚ ਆ ਗਈ |
4. ਸਨ 1761 ਈ. ਵਿੱਚ ਹੈਦਰ ਅਲੀ ਨੇ ਨੰਦਰਾਜ ਨੂੰ ਗੱਦੀ ਤੋਂ ਲਾਹ ਕੇ ਆਪ ਮੈਸੂਰ
ਰਾਜ ਉੱਤੇ ਆਪਣਾ ਅਧਿਕਾਰ ਕਰ ਲਿਆ |
5. ਪਹਿਲੇ
ਐਂਗਲੋ-ਮੈਸੂਰ ਯੁੱਧ ਵਿੱਚ ਹੈਦਰ ਅਲੀ ਨੇ ਅੰਗਰੇਜਾਂ ਨੂੰ ਬੁਰੀ ਤਰਾਂ ਹਰਾਇਆ ਸੀ |
6. ਰੁਹੇਲਖੰਡ ਦੀ
ਸਥਾਪਨਾ ਦਾ ਸਿਹਰਾ ਅਲੀ ਮੁਹੰਮਦ ਖਾਂ ਨੂੰ ਜਾਂਦਾ ਹੈ |
7. ਸਨ 1721 ਈ. ਵਿੱਚ
ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਦੋ ਦਲ “ਬੰਦਈ” ਅਤੇ “ਤੱਤ ਖਾਲਸਾ” ਦੁਬਾਰਾ ਇੱਕ ਹੋ ਗਏ ਅਤੇ “ਦਲ ਖਾਲਸਾ” ਦਾ ਜਨਮ
ਹੋਇਆ | ਦਲ ਖਾਸਲਾ ਨੇ ਮੁਗਲਾਂ ਦੀ ਨੱਕ ਵਿੱਚ ਦਮ ਕਰੀ ਰੱਖਿਆ |
8. ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਸੰਤ
ਸਿਪਾਹੀ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਜੀ ਨੇ ਬਦਲਿਆ ਸੀ | ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਮੀਰੀ ਅਤੇ
ਪੀਰੀ ਨਾਮ ਦੀਆਂ ਦੋ ਤਲਵਾਰਾਂ ਧਾਰਨ ਕੀਤੀਆਂ | ਮੀਰੀ ਦੀ ਤਲਵਾਰ ਦੁਨੀਆਂਦਾਰੀ ਦੀ ਪ੍ਰਤੀਕ ਸੀ
ਜਦਕਿ ਪੀਰੀ ਦੀ ਤਲਵਾਰ ਅਧਿਆਤਮਕਤਾ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਸੀ |
9. ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਸ਼ਹਿਰ
ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਰਾਮ ਦਾਸ ਜੀ ਨੇ ਵਸਾਇਆ ਸੀ | ਜਦਕਿ ਹਰਿਮੰਦਿਰ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਅਤੇ ਆਦਿ ਗ੍ਰੰਥ ਦੀ ਰਚਨਾ
ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ ਜੀ ਨੇ ਕੀਤੀ ਸੀ |
10.ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ ਜੀ ਦੀ ਸ਼ਹੀਦੀ ਵਾਸਤੇ ਮੁਗਲ
ਰਾਜਾ ਜਹਾਂਗੀਰ ਜਿੰਮੇਵਾਰ ਸੀ |
11.ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਵਿਖੇ “ਅਕਾਲ ਤਖਤ” ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ
ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਜੀ ਨੇ ਕਰਵਾਇਆ ਸੀ |
12.ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦੇ ਸ਼ਾਸਕ ਜਮਾਨਸ਼ਾਹ ਨੇ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਨੂੰ
ਰਾਜਾ ਦੀ ਉਪਾਧੀ ਦਿੱਤੀ ਸੀ ਅਤੇ ਲਾਹੌਰ ਦਾ ਸੂਬੇਦਾਰ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਸੀ |
13.ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਸੁਕਰਚਕਿਆ ਮਿਸਲ ਨਾਲ ਸਬੰਧਿਤ
ਸਨ | ਚੇਚਕ ਕਾਰਨ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਅੱਖ ਬਚਪਨ ਵਿੱਚ ਹੀ ਖਰਾਬ ਹੋ ਗਈ ਸੀ |
14.ਫਕੀਰ ਅਜ਼ੀਜ਼-ਉਦ-ਦੀਨ ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦਾ ਬਹੁਤ
ਤਜ਼ਰਬੇਕਾਰ ਮੰਤਰੀ ਸੀ |
15.ਹਰੀ ਸਿੰਘ ਨਲਵਾ ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ
ਬਹਾਦੁਰ ਜਰਨੈਲ ਸੀ |
16.ਹਰੀ ਸਿੰਘ ਨਲਵਾ ਜਮਰੌਦ ਦੇ ਕਿਲ੍ਹੇ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰਦਾ
ਹੋਇਆ ਸ਼ਹੀਦ ਹੋਇਆ ਸੀ | ਉਸ ਸਮੇਂ ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਆਪਣੇ ਪੁੱਤਰ ਦੇ ਵਿਆਹ ਦੀਆਂ ਤਿਆਰੀਆਂ
ਵਿੱਚ ਵਿਅਸਤ ਸੀ |
17.ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਅੰਗਰੇਜਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸਿੱਧ
ਸੰਧੀ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦੀ ਸੰਧੀ ਸੀ ਜੋ ਸਨ 1809 ਈ. ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਸੀ |
18.ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦੀ ਸੰਧੀ ਅਨੁਸਾਰ ਅੰਗਰੇਜਾਂ ਨੇ ਮਹਾਰਾਜਾ
ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸੁਤੰਤਰ ਸ਼ਾਸਕ ਮੰਨ ਲਿਆ |
19.ਸਤਲੁਜ ਨਦੀ ਨੂੰ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦੀ ਸੰਧੀ ਅਨੁਸਾਰ
ਅੰਗਰੇਜਾਂ ਅਤੇ ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੇ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚਕਾਰ ਸਰਹਦ ਮੰਨ ਲਿਆ ਗਿਆ |
20.ਪਹਿਲੇ ਐਂਗਲੋ-ਸਿੱਖ ਯੁੱਧ ( 1845-46 ਈ. ) ਦੌਰਾਨ ਲਾਰਡ
ਹਾਰਡਿੰਗ ਭਾਰਤ ਦਾ ਗਵਰਨਰ ਜਨਰਲ ਸੀ |
21.ਦੂਜੇ ਐਂਗਲੋ-ਸਿੱਖ ਯੁੱਧ ( 1848-49 ਈ. ) ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਲਾਰਡ
ਡਲਹੌਜੀ ਭਾਰਤ ਦਾ ਗਵਰਨਰ ਜਨਰਲ ਸੀ | ਉਸਨੇ ਹੀ ਪੰਜਾਬ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਮਿਲਾਇਆ
ਸੀ |
22.ਜਦੋਂ ਅੰਗਰੇਜਾਂ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਉੱਤੇ ਆਪਣਾ ਅਧਿਕਾਰ ਕੀਤਾ
ਤਾਂ ਉਸ ਸਮੇਂ ਮਹਾਰਾਜਾ ਦਲੀਪ ਸਿੰਘ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਸ਼ਾਸਕ ਸੀ |
23.29 ਮਾਰਚ 1849 ਈ. ਨੂੰ ਮਹਾਰਾਜਾ ਦਲੀਪ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਕੌਂਸਲ ਆਫ ਰੀਜੈਂਸੀ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ
ਨੂੰ ਅੰਗਰੇਜਾਂ ਨੇ ਇੱਕ ਸੰਧੀ-ਪੱਤਰ ਉੱਤੇ ਹਸਤਾਖਰ ਕਰਨ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ | ਉਸ ਸੰਧੀ
ਅਨੁਸਾਰ ਮਹਾਰਾਜਾ ਦਲੀਪ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਰਾਜਗੱਦੀ ਤੋਂ ਉਤਾਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ | ਅਤੇ ਮਹਾਰਾਜਾ ਦਲੀਪ ਸਿੰਘ
ਦੀ ਪੈਨਸ਼ਨ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ | ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਸਨੂੰ ਇੰਗਲੈਂਡ ਭੇਜ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ |
24.ਮਹਾਰਾਜਾ ਦਲੀਪ ਸਿੰਘ ਦੀ ਮਾਤਾ ਮਹਾਰਾਨੀ ਜਿੰਦਾਂ ਨੂੰ
ਦੇਸ਼ ਨਿਕਾਲਾ ਦੇ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ |
25.ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਕਬਜ਼ੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਕੋਹਿਨੂਰ ਹੀਰਾ
ਅੰਗਰੇਜਾਂ ਦੇ ਹੱਥ ਲੱਗਾ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ ਫਟਾਫਟ ਇੰਗਲੈਂਡ ਦੀ ਮਹਾਰਾਣੀ ਕੋਲ ਪਹੁੰਚਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ
|
26.ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਪਲਾਸੀ ਦੀ ਲੜਾਈ ਅਤੇ ਬਕਸਰ ਦੀ ਲੜਾਈ
ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਈਸਟ ਇੰਡੀਆ ਕੰਪਨੀ ਵਾਸਤੇ ਇੱਕ ਨਿਰਣਾਇਕ ਮੋੜ ਸੀ | ਇਹਨਾਂ ਦੋਹਾਂ ਲੜਾਈਆਂ ਸਦਕਾ ਹੀ
ਅੰਗਰੇਜ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਸਾਰੇ ਭਾਰਤ ਉੱਤੇ ਕਬਜਾ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸਫਲ ਹੋਏ |
27.ਅੰਗਰੇਜਾਂ ਨੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਰਾਜਿਆਂ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਕੋਈ ਵੀ
ਲੜਾਈ ਆਪਣੀ ਬਹਾਦੁਰੀ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਮੁੱਠੀ ਭਰ ਗੱਦਾਰਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਅਤੇ ਧੋਖਾਧੜੀ ਨਾਲ ਜਿੱਤੀਆਂ
ਸਨ |
28.ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਰਿਸ਼ਵਤਖੋਰੀ ਅੰਗਰੇਜੀ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਹੀ ਦੇਣ
ਹੈ |
29.ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸਿੱਧ “ਬਲੈਕ ਹੋਲ ਟ੍ਰੈਜਿਡੀ” ਦੀ
ਘਟਨਾ ਦਾ ਵਿਵਰਣ ਹਾਲਵੇਲ ਦੀ ਇੱਕ ਚਿੱਠੀ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲਗਦਾ ਹੈ | ਪ੍ਰੰਤੂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ
ਇਸ ਘਟਨਾ ਨੂੰ ਹਾਲਵੇਲ ਵੱਲੋਂ ਬਣਾਈ ਗਈ ਮਨਘੜੰਤ ਘਟਨਾ ਦਸਦੇ ਹਨ | ਕਿਉਂਕਿ ਸਮਕਾਲੀਨ ਗ੍ਰੰਥਾਂ
ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਕਿਧਰੇ ਵੀ ਇਸ ਘਟਨਾ ਦਾ ਓੱਲੇਖ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦਾ ਹੈ |
30.ਪਲਾਸੀ ਦੀ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਜਿੱਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅੰਗ੍ਰੇਜੀ
ਕੰਪਨੀ ਨੂੰ ਬੰਗਾਲ , ਬਿਹਾਰ ਅਤੇ ਉੜੀਸਾ ਵਿੱਚ ਵਪਾਰ ਕਰਨ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਮਿਲ ਗਈ |
31.ਪਲਾਸੀ ਦੇ ਯੁੱਧ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅੰਗਰੇਜਾਂ ਦੀ ਡਚਾਂ ਨਾਲ “ਬੇਦਰਾ”
ਦਾ ਯੁੱਧ ਹੋਇਆ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਡਚ ਹਾਰ ਗਏ |
__________________________