ਭਾਰਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਅੰਦੋਲਨ ਦੀ ਟਾਈਮ-ਲਾਈਨ ( ਕਾਂਗਰਸ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਜਨਮ ਤੋਂ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੱਕ )

( 1 ) 1885 ਮੁੰਬਈ ਵਿਖੇ ਇੰਡੀਅਨ ਨੈਸ਼ਨਲ ਕਾਂਗਰਸ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਅਤੇ ਪਹਿਲਾ ਸਮਾਗਮ , ਤੀਸਰਾ ਐਂਗਲੋ-ਬਰਮਾ ਯੁੱਧ |

( 2 ) 1892 ਅੰਗ੍ਰੇਜੀ ਸੰਸਦ ਵੱਲੋਂ ਭਾਰਤੀ ਅਧਿਨਿਯਮ ਪਾਰਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ |

( 3 ) 1893 ਮੁਸਲਿਮ ਐਂਗਲੋ-ਓਰੀਐਂਟਲ ਡਿਫੈਂਸ ਏਸੋਸਿਏਸ਼ਨ ਆਫ਼ ਅਪਰ ਇੰਡੀਆ ਦਾ ਗਠਨ |

( 4 ) 1895 ਬਾਲ ਗੰਗਾਧਰ ਤਿਲਕ ਵੱਲੋਂ ਸ਼ਿਵਾਜੀ ਉਤਸਵ ਮਨਾਇਆ ਗਿਆ |

( 5 ) 1896-97 ਅਕਾਲ ਦਾ ਸਮਾਂ |

( 6 ) 1897 ਚਾਪੇਕਰ ਭਰਾਵਾਂ ਵੱਲੋਂ ਪੂਨਾ ਵਿੱਚ ਦੋ ਅੰਗਰੇਜਾਂ ਦੀ ਹੱਤਿਆ |

( 7 ) 1899-1905 ਵਾਇਸਰਾਏ ਲਾਰਡ ਕਰਜਨ ਦਾ ਕਾਰਜਕਾਲ |

( 8 ) 1904 ਭਾਰਤੀ ਵਿਸ਼ਵ ਵਿਦਿਆਲਿਆ ਅਧਿਨਿਯਮ ਪਾਰਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ |

( 9 ) 1905 ਬੰਗਾਲ ਦੀ ਵੰਡ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਲੋਕ ਸੇਵਕ ਸੰਘ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ |

( 10) 1906 ਲਾਰਡ ਮਿੰਟੋ ਸ਼ਿਮਲਾ ਵਿਖੇ ਮੁਸਲਿਮ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧੀ ਮੰਡਲ ਨੂੰ ਮਿਲੇ ਅਤੇ ਮੁਸਲਿਮ ਲੀਗ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ |

( 11 ) 1907 ਸੂਰਤ ਵਿਖੇ ਇੰਡੀਅਨ ਨੈਸ਼ਨਲ ਕਾਂਗਰਸ ਦੋ ਫਾੜ , ਨਰਮ ਦਲ ਅਤੇ ਗਰਮ ਦਲ ਅਲਗ-ਅਲਗ ਹੋਏ |

( 12 ) 1908 ਖੁਦੀਰਾਮ ਬੋਸ ਨੂੰ ਫਾਂਸੀ , ਬਾਲ ਗੰਗਾਧਰ ਤਿਲਕ ਨੂੰ ਛੇ ਸਾਲ ਦੀ ਕੈਦ , ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਸਮਾਚਾਰ-ਪੱਤਰ ਕਾਨੂਨ ਪਾਸ |

( 13 ) 1909  ਮਿੰਟੋ-ਮਾਰਲੇ ਐਕਟ ਪਾਸ |

( 14 ) 1911 ਦਿੱਲੀ ਦਰਬਾਰ , ਬੰਗਾਲ ਦੀ ਵੰਡ ਰੱਦ ਕੀਤੀ ਗਈ ਅਤੇ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਕਲਕੱਤਾ ਤੋਂ ਦਿੱਲੀ ਵਿਖੇ ਤਬਦੀਲ ਕੀਤੀ ਗਈ |

( 15 ) 1912 ਲਾਰਡ ਹਾਰਡਿੰਗ ਉੱਤੇ ਬੰਬ ਸੁੱਟਿਆ ਗਿਆ |

( 16 ) 1913 ਸੈਨ-ਫਰਾਂਸਿਸਕੋ ਵਿਖੇ ਗਦਰ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਅਤੇ ਦੱਖਣੀ ਅਫਰੀਕਾ ਵਿਖੇ ਮਹਾਤਮਾ ਗਾਂਧੀ ਵੱਲੋਂ ਸਫਲਤਾਪੂਰਵਕ ਸੱਤਿਆਗ੍ਰਹਿ ਅੰਦੋਲਨ |

( 17 ) 1914 ਪਹਿਲੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਦੀ ਸ਼ੁਰੁਆਤ |

( 18 ) 1915 ਗੋਪਾਲ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਗੋਖਲੇ ਅਤੇ ਫਿਰੋਜਸ਼ਾਹ ਮਹਿਤਾ ਦੀ ਮੌਤ , ਸ਼੍ਰੀ ਮਤੀ ਐਨੀ ਬੇਸੰਟ ਵੱਲੋਂ ਹੋਮ ਰੂਲ ਲੀਗ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ |

( 19 ) 1916 ਲਖਨਊ ਪੈਕਟ ਅਧੀਨ ਮੁਸਲਿਮ ਲੀਗ ਅਤੇ ਇੰਡੀਅਨ ਨੈਸ਼ਨਲ ਕਾਂਗਰਸ ਵਿੱਚਕਾਰ   ਸਮਝੌਤਾ , ਬਨਾਰਸ ਹਿੰਦੂ ਵਿਸ਼ਵ ਵਿਦਿਆਲਿਆ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ , ਬਾਲ ਗੰਗਾਧਰ ਤਿਲਕ ਵੱਲੋਂ ਪੂਨਾ ਵਿਖੇ ਹੋਮ ਰੂਲ ਲੀਗ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ |

( 20 ) 1917 ਮਹਾਤਮਾ ਗਾਂਧੀ ਵੱਲੋਂ ਚੰਪਾਰਨ ਵਿਖੇ ਅੰਦੋਲਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ |

( 21 ) 1919 ਮੋੰਟੈਗਿਉ-ਚੈਮਸਫੋਰਡ ਸੁਧਾਰ ਐਕਟ ਪਾਸ , ਰੌਲਟ ਐਕਟ ( ਕਾਲਾ ਕਾਨੂਨ ) ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਹੜਤਾਲ ਦਾ ਸੱਦਾ , ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਜਲਿਆਂਵਾਲਾ ਬਾਗ ਦਾ ਸਾਕਾ |

( 22 ) 1920 ਖਿਲਾਫਤ ਅੰਦੋਲਨ ਅਤੇ ਮਹਾਤਮਾ ਗਾਂਧੀ ਵੱਲੋਂ ਨਾ-ਮਿਲਵਰਤਨ ( ਅਸਹਿਯੋਗ ) ਅੰਦੋਲਨ ਦੀ ਸ਼ੁਰੁਆਤ , ਭਾਰਤੀ ਟ੍ਰੇਡ ਯੂਨੀਅਨ ਕਾਂਗਰਸ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ , ਅਲੀਗੜ ਮੁਸਲਿਮ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ , ਐਮ. ਐਨ. ਰਾਏ ਵੱਲੋਂ ਤਾਸ਼ਕੰਦ ਵਿਖੇ ਭਾਰਤੀ ਸਾਮਵਾਦੀ ਦਲ ਦਾ ਗਠਨ |

( 23 ) 1922 ਚੌਰਾ ਚੌਰੀ ਦੀ ਘਟਨਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮਹਾਤਮਾ ਗਾਂਧੀ ਵੱਲੋਂ ਨਾ-ਮਿਲਵਰਤਨ ਅੰਦੋਲਨ ਵਾਪਿਸ ਲੈਣਾ , ਮੋਪਲਾ ਅੰਦੋਲਨ ਦੀ ਸ਼ੁਰੁਆਤ |

( 24 ) 1923 ਮੋਤੀ ਲਾਲ ਨਹਿਰੂ ਅਤੇ ਚਿਤਰੰਜਨ ਦਾਸ ਵੱਲੋਂ ਸਵਰਾਜ ਪਾਰਟੀ ਦਾ ਗਠਨ ਅਤੇ ਪਰਿਸ਼ਦ ਦੀਆਂ ਚੌਣਾਂ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣਾਂ |

( 25 ) 1925 ਸੀ.ਆਰ.ਦਾਸ ਦੀ ਮੌਤ , ਕਾਨਪੁਰ ਵਿੱਚ ਸਾਮਵਾਦੀ ਦਲ ਦਾ ਗਠਨ |

( 26 ) 1927 ਸਾਇਮਨ ਕਮੀਸ਼ਨ ਦਾ ਗਠਨ |

( 27 ) 1928 ਸਾਇਮਨ ਕਮਿਸ਼ਨ ਦਾ ਭਾਰਤ ਆਉਣਾ ਅਤੇ ਉਸਦਾ ਭਾਰਤੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਬਾਈਕਾਟ , ਸਾਇਮਨ ਕਮਿਸ਼ਨ ਦੇ ਵਿਰੋਧ ਦੌਰਾਨ ਲਾਠੀਆਂ ਕਾਰਣ ਲਾਲਾ ਲਾਜਪਤ ਰਾਏ ਦੀ ਮੌਤ |

( 28 ) 1929 ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਬਟੁਕੇਸ਼ਵਰ ਦੱਤ ਵੱਲੋਂ ਕੇਂਦਰੀ ਅਸੈਂਬਲੀ ਭਵਨ ਵਿੱਚ ਬੰਬ ਸੁੱਟਣਾ , ਕਾਂਗਰਸ ਦਾ ਲਾਹੌਰ ਵਿਖੇ ਸਮਾਗਮ ਅਤੇ ਰਾਵੀ ਕਿਨਾਰੇ ਝੰਡਾ ਲਹਿਰਾ ਕੇ ਪੂਰਨ ਸਵਰਾਜ ਦੀ ਮੰਗ , ਸ਼ਾਰਦਾ ਐਕਟ ਪਾਸ |

( 29 ) 1930 ਮਹਾਤਮਾ ਗਾਂਧੀ ਵੱਲੋਂ ਡਾਂਡੀ ਮਾਰਚ ਅਤੇ ਨਮਕ ਕਾਨੂਨ ਤੋੜ ਕੇ ਸਿਵਿਲ-ਨਾ-ਫੁਰਮਾਨੀ ਅੰਦੋਲਨ ਦੀ ਸ਼ੁਰੁਆਤ , ਪਹਿਲੀ ਗੋਲਮੇਜ ਕਾਨਫਰੰਸ |

( 30 ) 1931 ਦੂਸਰੀ ਗੋਲਮੇਜ ਕਾਨਫਰੰਸ ਅਤੇ ਗਾਂਧੀ-ਇਰਵਿਨ ਸਮਝੌਤਾ | ਗਾਂਧੀ ਜੀ ਨੇ ਇਸ ਗੋਲਮੇਜ ਕਾਨਫਰੰਸ ਵਿੱਚ ਭਾਗ ਲਿਆ ਸੀ |

( 31 ) 1932 ਤੀਸਰੀ ਗੋਲਮੇਜ ਕਾਨਫਰੰਸ , ਪੂਨਾ ਪੈਕਟ , ਕਾਮਿਉਨਲ ਅਵਾਰਡ |

( 32 ) 1935 ਗੌਰਮਿੰਟ ਆਫ਼ ਇੰਡੀਆ ਐਕਟ ਪਾਸ |

( 33 ) 1937 ਗੌਰਮਿੰਟ ਆਫ਼ ਇੰਡੀਆ ਐਕਟ ਅਨੁਸਾਰ ਚੌਣਾਂ ਅਤੇ ਸੱਤ ਪ੍ਰਾਂਤਾਂ ਵਿੱਚ ਕਾਂਗਰਸ ਦੀ ਜਿੱਤ , ਕਾਨੂਨ ਅਨੁਸਾਰ ਪ੍ਰਾਂਤਾ ਨੂੰ ਕੁਝ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ |

( 34 ) 1939 ਦੂਸਰਾ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਸ਼ੁਰੂ , ਕਾਂਗਰਸ ਵੱਲੋਂ ਮੰਤਰੀ-ਮੰਡਲਾਂ ਤੋਂ ਅਸਤੀਫੇ ਅਤੇ ਮੁਸਲਿਮ ਲੀਗ ਵੱਲੋਂ 12 ਦਸੰਬਰ ਨੂੰ ਮੁਕਤੀ ਦਿਵਸ ਮਨਾਇਆ ਗਿਆ |

( 35 ) 1940 ਮੁਸਲਿਮ ਲੀਗ ਵੱਲੋਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦਾ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਪਾਸ , ਵਾਇਸਰਾਏ ਦਾ ਅਗਸਤ ਆਫ਼ਰ |

( 36 ) 1941 ਰਵਿੰਦਰ ਨਾਥ ਟੈਗੋਰ ਦੀ ਮੌਤ ਅਤੇ ਸੁਭਾਸ਼ ਚੰਦਰ ਬੋਸ ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਗਏ |

( 37 ) 1942 ਕ੍ਰਿਪ੍ਸ ਮਿਸ਼ਨ , ਮਹਾਤਮਾ ਗਾਂਧੀ ਵੱਲੋਂ “ਕਰੋ ਜਾਂ ਮਰੋ” ਦਾ ਨਾਅਰਾ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਛੱਡੋ ਅੰਦੋਲਨ ਦੀ ਸ਼ੁਰੁਆਤ |

( 38 ) 1943 ਸੁਭਾਸ਼ ਚੰਦਰ ਬੋਸ ਵਲੋਂ ਸਿੰਗਾਪੁਰ ਵਿਖੇ ਆਜ਼ਾਦ ਹਿੰਦ ਫੌਜ਼ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ |

( 39 ) 1945 ਸ਼ਿਮਲਾ ਵਿਖੇ ਵੇਵਲ ਸਮਝੌਤਾ , ਆਜ਼ਾਦ ਹਿੰਦ ਫੌਜ਼ ਉੱਤੇ ਮੁਕੱਦਮਾ |

( 40 ) 1946 ਕੈਬਿਨੇਟ ਮਿਸ਼ਨ ਪਲਾਨ , ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਅੰਤਰਿਮ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ , ਫਰਵਰੀ ਵਿੱਚ ਮੁੰਬਈ ਵਿਖੇ ਜਲ ਸੈਨਾ ਦਾ ਵਿਦਰੋਹ , ਜੁਲਾਈ ਵਿੱਚ ਸੰਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦੀ ਚੌਣ |

( 41 ) 1947 ਕਲੀਮੇੰਟ ਏਟਲੀ ਵੱਲੋਂ ਜੂਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪਹਿਲਾਂ ਭਾਰਤ ਛੱਡ ਦੇਣ ਦੀ ਘੋਸ਼ਣਾਂ , ਅਗਸਤ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਸੁਤੰਤਰ ਹੋਇਆ |

( 42 ) 1948 ਜਨਵਰੀ ਨੂੰ ਮਹਾਤਮਾ ਗਾਂਧੀ ਦੀ ਹੱਤਿਆ , ਕਸ਼ਮੀਰ ਦਾ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਮਿਲਨ , ਰਾਜਗੋਪਾਲਾਚਾਰਿਆ ਭਾਰਤ ਦਾ ਗਵਰਨਰ ਜਨਰਲ ਬਣਿਆ |

( 43 ) 1949 ਨਵੰਬਰ ਵਿੱਚ ਸੰਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਵੱਲੋਂ ਨਵਾਂ ਸੰਵਿਧਾਨ ਤਿਆਰ |

( 44 ) 1950 ਜਨਵਰੀ ਵਿੱਚ ਨਵਾਂ ਸੰਵਿਧਾਨ ਲਾਗੂ ਹੋਇਆ ਡਾ. ਰਾਜੇਂਦਰ ਪ੍ਰਸਾਦ ਭਾਰਤ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਬਣੇ |

( 45 ) 1951 ਪਹਿਲੀ ਪੰਜ ਸਾਲਾ ਯੋਜਨਾ ਦੀ ਸ਼ੁਰੁਆਤ |

( 46 ) 1952 ਪਹਿਲੀਆਂ ਆਮ ਚੌਣਾਂ | ਪੰਡਿਤ ਜਵਾਹਰ ਲਾਲ ਨਹਿਰੂ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਪ੍ਰਧਾਨਮੰਤਰੀ ਬਣੇ |


                     ________________________________