ਇਤਿਹਾਸ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਵਾਸਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸਾਨੂੰ ਇਤਿਹਾਸ ਦੇ ਸਰੋਤਾਂ ਨੂੰ ਜਾਨਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ | ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਕਾਲ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਨੂੰ ਜੇਕਰ ਪੜਨਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਕੁਦਰਤੀ ਹੈ ਕਿ ਸਾਨੂੰ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਕਾਲ ਦਾ ਭਾਰਤੀ ਸਾਹਿੱਤ ਦੇਖਣਾ ਪਵੇਗਾ ਅਤੇ ਇਸਦੀ ਪੜਚੋਲ ਕਰਨੀ ਪਵੇਗੀ | ਪਰ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਸਾਹਿੱਤ ਭਾਰਤ ਦੀ ਬਹੁਤ ਹੀ ਅਮੀਰ ਵਿਰਾਸਤ ਅਤੇ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ਹੈ ਜਿਸਤੋਂ ਸਾਨੂੰ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੇ ਬਾਰੇ ਕਾਫੀ ਗਿਆਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ | ਇਸ ਲਈ ਸਾਰੇ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ ਇਸ ਪੁਰਾਤਨ ਸਾਹਿੱਤ ਨੂੰ ਜਾਣੇ ਬਿਨਾਂ ਇਤਿਹਾਸ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੇ | ਆਉ ਅਸੀਂ ਅੱਜ ਭਾਰਤ ਦੇ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਇਤਿਹਾਸ ਦੇ ਇਸ ਅਮੀਰ ਸਾਹਿੱਤ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰੀਏ |
___________________________________________________________
| ਲੜੀ ਨੰ: | ਮੁੱਖ ਸਾਹਿੱਤ | ਲੜੀ ਨੰਬਰ | ਸਾਹਿੱਤਕ ਰਚਨਾਵਾਂ |
1
|
ਵੇਦ
|
1
|
ਰਿਗਵੇਦ
|
2
|
ਸਾਮਵੇਦ
|
||
3
|
ਯਜੁਰਵੇਦ
|
||
4
|
ਅਥਰਵਵੇਦ
|
||
2
|
ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਗ੍ਰੰਥ
|
1
|
ਐਤਰੇਯ
|
2
|
ਕੋਸ਼ੀਤਕੀ
|
||
3
|
ਸ਼ਤਪਥਬ੍ਰਾਹਮਣ
|
||
4
|
ਪੰਚਵਿਸ਼ਬ੍ਰਾਹਮਣ
|
||
5
|
ਗੋਪਥਬ੍ਰਾਹਮਣ
|
||
3
|
ਅਰੰਣਿਯੰਕ
|
1
|
ਮੈਤ੍ਰੈਆਣੀ
|
2
|
ਤੈਤਿਰਿਆ
|
||
3
|
ਐਤ੍ਰੇਯ
|
||
4
|
ਉਪਨਿਸ਼ਦ
|
ਕੁੱਲ ਸੰਖਿਆ ਹੈ | ਇੱਥੇ ਕੇਵਲ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਉਪਨਿਸ਼ਦ ਦੇ ਨਾਮ ਹੀ
ਦਿੱਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ |
|
|
1
|
ਕਥੋਪਨਿਸ਼ਦ
|
||
2
|
ਈਸ਼ਵਾਸਪੋਪਨਿਸ਼ਦ
|
||
3
|
ਕੇਨੋਪਨਿਸ਼ਦ
|
||
4
|
ਵ੍ਰਿਹਦਾਰਣਿਅਕ
|
||
5
|
ਛੰਦੋਗਿਓਪਨਿਸ਼ਦ
|
||
5
|
ਵੇਦਾਂਗ
|
1
|
ਸ਼ਿਕਸ਼ਾ
|
2
|
ਕਲਪ
|
||
3
|
ਵਿਆਕਰਣ
|
||
4
|
ਨਿਰੁਕਤ
|
||
5
|
ਛੰਦ
|
||
6
|
ਜਿਓਤਿਸ਼
|
||
6
|
ਕਲਪ ਸੂਤਰ
|
1
|
ਸ਼੍ਰੋਤਸੂਤਰ
|
2
|
ਗ੍ਰਿਹਸੂਤਰ
|
||
3
|
ਧਰਮਸੂਤਰ
|
||
4
|
ਸ਼ੁਲਵਸੂਤਰ
|
||
7
|
ਸੂਤਰਸਾਹਿੱਤ
|
1
|
ਆਪਸਤੰਬ ਗ੍ਰਿਹਸੂਤਰ
|
2
|
ਬੋਧਾਯਨ ਗ੍ਰਿਹਸੂਤਰ
|
||
3
|
ਆਪਸਤੰਬ ਧਰਮਸੂਤਰ
|
||
4
|
ਬੌਧਾਅਨ ਧਰਮਸੂਤਰ
|
||
5
|
ਗੌਤਮ ਧਰਮਸੂਤਰ
|
||
6
|
ਆਸ਼ਵਲਾਇਨ ਸ਼੍ਰੌਤਸੂਤਰ
|
||
8
|
ਵਿਆਕਰਣ ਸਾਹਿੱਤ
|
1
|
ਅਸ਼ਟਾਧਿਆਏ
|
2
|
ਮਹਾਭਾਸ਼ਿਆ
|
||
3
|
ਨੀਰੁਕਤ
|
||
9
|
ਜੋਤਿਸ਼
ਸਾਹਿੱਤ
|
1
|
ਬ੍ਰਿਹਜਾਤਕਮ
|
2
|
ਸੁਰਿਆਸਿਧਾਂਤ
|
||
3
|
ਬੀਜਗਣਿਤਮ
|
||
4
|
ਬ੍ਰਿਹਤਸੰਹਿਤਾ
|
||
10
|
ਉਪਵੇਦ
|
1
|
ਆਯੁਰਵੇਦ
|
2
|
ਧਨੁਰਵੇਦ
|
||
3
|
ਗੰਧਰਵਵੇਦ
|
||
4
|
ਸ਼ਿਲਪਵੇਦ
|
||
11
|
ਸ਼ਡਦਰਸ਼ਨ
|
1
|
ਨਿਆਂਏ
|
2
|
ਵੈਸ਼ੇਸ਼ਿਕ
|
||
3
|
ਸਾਂਖਿਆ
|
||
4
|
ਯੋਗ
|
||
5
|
ਪੂਰਵਮੀਮਾਂਸਾ
|
||
6
|
ਉੱਤਰਮੀਮਾਂਸਾ
|
||
12
|
ਮਹਾਂਕਾਵਿ
|
1
|
ਰਮਾਇਣ
|
2
|
ਮਹਾਂਭਾਰਤ
|
||
13
|
ਪੁਰਾਣ
|
1
|
ਬ੍ਰਹਮਪੁਰਾਣ
|
2
|
ਪਦ੍ਮਪੁਰਾਣ
|
||
3
|
ਵਿਸ਼੍ਣੁਪੁਰਾਣ
|
||
4
|
ਸ਼ਿਵਪੁਰਾਣ
|
||
5
|
ਭਾਗਵਤਪੁਰਾਣ
|
||
6
|
ਨਾਰਦਿਪੁਰਾਣ
|
||
7
|
ਮਾਰਕੰਡੇਪੁਰਾਣ
|
||
8
|
ਅਗਨੀਪੁਰਾਣ
|
||
9
|
ਭਵਿਸ਼ਿਆਪੁਰਾਣ
|
||
10
|
ਬ੍ਰਹਮਵੈਵਰਤਪੁਰਾਣ
|
||
11
|
ਲਿੰਗਪੁਰਾਣ
|
||
12
|
ਵਰਾਹਪੁਰਾਣ
|
||
13
|
ਸਕੰਦਪੁਰਾਣ
|
||
14
|
ਵਾਮਨ ਪੁਰਾਣ
|
||
15
|
ਕੂਰਮਪੁਰਾਣ
|
||
16
|
ਮਤ੍ਸਿਆਪੁਰਾਣ
|
||
17
|
ਗਰੁੜਪੁਰਾਣ
|
||
18
|
ਬ੍ਰਹਮਾਂਡਪੁਰਾਣ
|
||
14
|
ਸਮ੍ਰਿਤੀਆਂ
|
1
|
ਮਨੁਸਮ੍ਰਿਤੀ
|
2
|
ਯਾਗਿਆਵਲ੍ਕਿਆ ਸਮ੍ਰਿਤੀ
|
||
3
|
ਵਿਸ਼੍ਣੁਪੁਰਾਣ
|
||
4
|
ਨਾਰਦ ਸਮ੍ਰਿਤੀ
|
||