ਦਿੱਲੀ ਸਲਤਨਤ ਦੇ ਕੁਝ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਤੱਥ

1)      ਰਾਜਸਥਾਨ ਵਿੱਚ ਸਥਿੱਤ ਜੈਨ ਧਰਮ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਦਿਲਵਾੜਾ ਮੰਦਿਰ ਪਰਮਾਰ ਰਾਜਪੂਤਾਂ ਦੇ ਸਮੇਂ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ |
2)      ਕੁਤੁਬਦੀਨ ਐਬਕ ਨੇ ਨਾਂ ਤਾਂ ਕੋਈ ਸਿੱਕੇ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਆਪਣੇ ਨਾਮ ਦਾ ਖੁਤਬਾ ਪੜਿਆ |
3)      ਇਲਤਮਸ਼ ਨੇ ਸ਼ਮਸੀ ਵੰਸ਼ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਸੀ |
4)      ਇਲਤਮਸ਼ ਨੇ ਚਾਲੀ ਗੁਲਾਮਾਂ ਦੇ ਟੋਲੇ ਦਾ ਇੱਕ ਸੰਗਠਨ ਬਣਾਇਆ ਸੀ ਜੋ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ “ ਤੁਰਕਾਨ-ਏ-ਚਾਹਲਗਾਨੀ ” ਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੈ |
5)      ਇਲਤਮਸ਼ ਨੇ ਇੱਕਤਾ ਸੈਨਾ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਸੀ |
6)      ਇਲਤਮਸ਼ ਨੇ ਚਾਂਦੀ ਦੇ ਸਿੱਕੇ “ ਟਕਾ ” ਅਤੇ ਕਾਂਸੇ ਦੇ ਸਿੱਕੇ “ ਜੀਤਲ ” ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਸਨ |
7)      ਇਲਤਮਸ਼ ਪਹਿਲਾ ਸੁਲਤਾਨ ਸੀ ਜਿਸਨੇ ਸ਼ੁੱਧ ਅਰਬੀ ਸਿੱਕੇ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਸਨ |
8)      ਬਰਨੀ ਅਨੁਸਾਰ ਬਲਬਨ ਨੇ ਆਪਣਾ ਦਰਬਾਰ ਇਰਾਨੀ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਸੰਗਠਿਤ ਕੀਤਾ ਸੀ |
9)      “ ਸਿਜਦਾ ” ਅਤੇ “ ਪੈਬੋਸ ” ਦੀ ਰੀਤ ਬਲਬਨ ਨੇ ਆਪਣੇ ਸ਼ਾਸਨਕਾਲ ਦੌਰਾਨ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਸੀ |
10)   ਬਲਬਨ ਦਾ ਰਾਜਸੀ ਸਿਧਾਂਤ ਸ਼ਕਤੀ , ਪ੍ਰਤਿਸ਼ਠਾ ਅਤੇ ਨਿਆਂ ਤੇ ਅਧਾਰਿਤ ਸੀ | ਉਸਦਾ ਮੁੱਖ ਉੱਦੇਸ਼ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨਿਕ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਕੰਟ੍ਰੋਲ ਵਿੱਚ ਰੱਖਣਾ ਸੀ |
11)   ਬਲਬਨ ਦੀ “ ਕਿੰਗਸ਼ਿਪ ਦੀ ਥਿਉਰੀ ” ਨੂੰ “ ਬਲੱਡ-ਐੰਡ-ਆਇਰਨ-ਪਾਲਿਸੀ ” ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ |
12)   ਮੰਗੋਲ ਲੀਡਰ ਚੰਗੇਜ਼ ਖਾਨ ਨੂੰ “ ਰੱਬ ਦਾ ਅਭਿਸ਼ਾਪ ” ( Curse of God ) ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ |
13)   ਅਲਾਉਦੀਨ ਖਿਲਜੀ ਨੇ ਬਜਾਰ ਦੇ ਸੁਧਾਰ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਵਸਤਾਂ ਅਤੇ ਚੀਜਾਂ ਦੇ ਭਾਅ ਫਿਕਸ ਤੌਰ ਤੇ ਮੁਕਰਰ ਕੀਤੇ |
14)   ਅਲਾਉਦੀਨ ਖਿਲਜੀ ਦੇ ਸਮੇਂ ਸ਼ਰਾਬ ਉੱਤੇ ਸਖਤ ਪਾਬੰਦੀ ਸੀ ਅਤੇ ਸ਼ਰਾਬੀਆਂ ਨੂੰ ਸਖਤ ਸਜਾਵਾਂ ਦਿੱਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਸਨ |
15)   ਘੋੜਿਆਂ ਨੂੰ ਦਾਗਣ ਦੀ ਪ੍ਰਥਾ ਅਲਾਉਦੀਨ ਖਿਲਜੀ ਨੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਸੀ |
16)   ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਘੱਟ ਨਾ ਤੋਲੇ ਅਤੇ ਦੁਕਾਨਦਾਰ ਵਸਤਾਂ ਦੇ ਭਾਅ ਠੀਕ ਲਗਾਉਂਦੇ ਹੋਣ ਇਸ ਵਾਸਤੇ ਰਾਜਾ ਵੱਲੋਂ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਗੁਪਤਚਰ ਛੱਡੇ ਹੋਏ ਸਨ |
17)   ਲੁੱਟਮਾਰ ਦੇ ਮਾਲ ਨੂੰ ਖਮਸ ਆਖਦੇ ਸਨ |ਇਸ ਵਿੱਚੋਂ 4/5 ਹਿੱਸਾ ਸ਼ਾਹੀ ਖਜਾਨੇ ਵਿੱਚ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ਅਤੇ 1/5 ਹਿੱਸਾ ਸੈਨਿਕਾਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ |  
18)   ਅਲਾਉਦੀਨ ਖਿਲਜੀ ਨੇ “ ਦੀਵਾਨ-ਏ-ਮੁਸਤਖਰਾਜ ” ਨਾਮ ਦਾ ਵੱਖਰਾ ਵਿਭਾਗ ਬਣਾਇਆ ਹੋਇਆ ਸੀ ਜੋ ਕੇਵਲ ਮਾਲ ਵਿਭਾਗ ਵਿੱਚ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਰਿਸ਼ਵਤਖੋਰੀ ਉੱਤੇ ਨਜ਼ਰ ਰੱਖਦਾ ਸੀ |
19)   ਮੁਹੰਮਦ ਤੁਗਲਕ ਨੂੰ “ ਮੰਦਭਾਗਾ ਵਿਚਾਰਕ ” ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ |
20)   ਖਾਲੀ ਖਜ਼ਾਨੇ ਨੂੰ ਭਰਨ ਅਤੇ ਸਾਮਰਾਜਵਾਦੀ ਨੀਤੀਆਂ ਦੀ ਪੂਰਤੀ ਵਾਸਤੇ ਮੁਹੰਮਦ ਤੁਗਲਕ ਨੇ ਟੋਕਨ-ਕਰੰਸੀ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ |
21)   ਮੁਹੰਮਦ ਤੁਗਲਕ ਨੇ ਖੁਰਾਸਾਨ ਅਤੇ ਇਰਾਕ ਉੱਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਨ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾਈ ਪਰ ਇਸਨੂੰ ਅਮਲ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਲਿਆਂਦਾ |
22)   ਐਲਫਿੰਸਟਨ ਪਹਿਲਾ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ ਸੀ ਜੋ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮੁਹੰਮਦ ਤੁਗਲਕ ਵਿੱਚ ਪਾਗਲਪਨ ਦੇ ਸੰਕੇਤ ਮੌਜੂਦ ਸਨ |
23)   ਫ਼ਿਰੋਜ਼ ਸ਼ਾਹ ਨੇ 24 ਅਜਿਹੇ ਟੈਕਸ ਖਤਮ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਜੋ ਜਨਤਾ ਨੂੰ ਨਾਪਸੰਦ ਸਨ |
24)   ਫ਼ਿਰੋਜ਼ ਸ਼ਾਹ ਨੇ ਕੇਵਲ ਆਪਣੇ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਚਾਰ ਟੈਕਸ – ਖਿਰਾਜ ,ਖਮਸ , ਜਜੀਆ ਅਤੇ ਜਕਾਤ ਹੀ ਲਗਾਏ ਸਨ |ਫ਼ਿਰੋਜ਼ ਸ਼ਾਹ ਤੁਗਲਕ ਨੇ ਆਪਣੀ ਆਤਮ ਕਥਾ “ ਫ਼ਤੁਹਤ-ਏ-ਫ਼ਿਰੋਜ਼ ਸ਼ਾਹੀ ” ਲਿਖੀ ਹੈ |
25)   ਫ਼ਿਰੋਜ਼ ਸ਼ਾਹ ਤੁਗਲਕ ਨੇ ਖੈਰਾਤ ਦੇਣ ਵਾਸਤੇ ਵਖਰਾ ਵਿਭਾਗ ਖੋਲਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ ਜਿਸਦਾ ਨਾਮ ਸੀ “ ਦੀਵਾਨ-ਏ-ਖੈਰਾਤ ”|
26)   ਤੈਮੂਰ ਲੰਗ ਨੇ ਭਾਰਤ ਉੱਤੇ  ਸਨ 1398 ਈ. ਵਿੱਚ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ ਸੀ |
           _______________________________________________