ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਾਲੇ ਦੌਰ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ

ਲੜ੍ਹੀ  ਨੰਬਰ	ਸਮਾਂ	ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਘਟਨਾ	ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਸ਼ਾਸਕ	ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਸਕ
1	1707	ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ  ਜੋਤੀ-ਜੋਤ ਸਮਾਏ	ਅਬਦੁਸਮਦ ਖਾਂ	ਫ਼ਾਰੁਖਸ਼ਿਅਰ
2	1708-16	ਬੰਦਾ ਬਾਹਦੁਰ ਦੇ ਕਾਰਨਾਮੇ   ਅਤੇ ਸ਼ਹੀਦੀ	ਅਬਦੁਸਮਦ ਖਾਂ	ਫ਼ਾਰੁਖਸ਼ਿਅਰ
3	1721	ਭਾਈ ਮਨੀ ਸਿੰਘ ਵੱਲੋਂ ਬੰਦੇਈ  ਅਤੇ ਤੱਤ ਖਾਲਸਾ ਦਾ ਝਗੜਾ ਨਿਪਟਾਉਣਾ	ਅਬਦੁਸਮਦ ਖਾਂ	ਮੁਹੰਮਦ ਸ਼ਾਹ ਰੰਗੀਲਾ
4	1726-45	ਸਿੱਖਾਂ ਵੱਲੋਂ ਮੁਰਤਜ਼ਾ ਖਾਂ ਨੂੰ  ਲੁੱਟਣਾ	ਖਾਨ ਬਾਹਦੁਰ ਜ਼ਕਰੀਆ ਖਾਂ ਵੱਲੋਂ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਸੂਬੇਦਾਰੀ ਸੰਭਾਲਣੀ	ਮੁਹੰਮਦ ਸ਼ਾਹ ਰੰਗੀਲਾ
5	1733	ਜਕਰੀਆ ਖਾਂ ਵੱਲੋਂ ਕਪੂਰ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਜਗੀਰ ਅਤੇ ਨਵਾਬ ਦੀ   ਉਪਾਧੀ ਦੇਣੀ	ਜਕਰੀਆ ਖਾਂ	ਮੁਹੰਮਦ ਸ਼ਾਹ ਰੰਗੀਲਾ
6	1734	ਭਾਈ ਮਨੀ ਸਿੰਘ ਦੀ ਸ਼ਹੀਦੀ	ਜਕਰੀਆ ਖਾਂ	ਮੁਹੰਮਦ ਸ਼ਾਹ ਰੰਗੀਲਾ
7	1735	ਜਕਰੀਆ ਖਾਂ ਵੱਲੋਂ ਕਪੂਰ ਸਿੰਘ ਦੀ ਜਗੀਰ ਖੋ ਲੈਣੀ	ਜਕਰੀਆ ਖਾਂ	ਮੁਹੰਮਦ ਸ਼ਾਹ ਰੰਗੀਲਾ
8	1738-39	ਨਾਦਰ ਸ਼ਾਹ ਦਾ ਹਮਲਾ , ਜਕਰੀਆ ਖਾਂ ਵੱਲੋਂ ਡੱਲੇਵਾਲ ਦੀ ਗੜ੍ਹੀ ਉੱਤੇ ਹਮਲਾ	ਜਕਰੀਆ ਖਾਂ	ਮੁਹੰਮਦ ਸ਼ਾਹ ਰੰਗੀਲਾ
9	1745	ਜਕਰੀਆ ਖਾਂ ਦੀ ਮੌਤ	ਯਾਹੀਆ ਖਾਂ	ਮੁਹੰਮਦ ਸ਼ਾਹ ਰੰਗੀਲਾ
10	1746	ਲਾਹੌਰ ਦੇ ਦੀਵਾਨ ਲਖਪਤ ਰਾਏ ਦੇ ਭਰਾ ਜਸਪਤ ਰਾਏ ਦੀ ਮੌਤ , ਛੋਟਾ ਘੱਲੂਘਾਰਾ ( ਗੁਰਦਾਸਪੂਰ, ਕਾਹਨੂੰਵਾਨ ਵਿਖੇ , 1-2 ਮਈ 1746	ਯਾਹੀਆ ਖਾਂ	ਮੁਹੰਮਦ ਸ਼ਾਹ ਰੰਗੀਲਾ
11	1747	ਯਾਹੀਆ ਖਾਂ ਦੇ ਛੋਟੇ ਭਰਾ ਸ਼ਾਹ ਨਵਾਜ ਖਾਂ ਨੇ ਯਾਹੀਆ ਖਾਂ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਦੀਵਾਨ ਲਖਪਤ ਰਾਏ ਨੂੰ ਵੀ ਹਰਾ ਕੇ ਕੈਦ ਕਰ ਲਿਆ   ਅਤੇ ਆਪ ਪੰਜਾਬ ਦਾ  ਗਵਰਨਰ ਬਣਿਆ	ਸ਼ਾਹ ਨਵਾਜ ਖਾਂ	ਮੁਹੰਮਦ ਸ਼ਾਹ ਰੰਗੀਲਾ
12	1748	ਸ਼ਾਹ ਨਵਾਜ ਦੇ ਕਹਿਣ ਤੇ ਅਹਿਮਦ ਸ਼ਾਹ ਅਬਦਾਲੀ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਹਮਲਾ , ਮਾਨੁਪੁਰ ਨਾਮਕ ਸਥਾਨ  (ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਲਾਗੇ ) ਤੇ  ਕਮਰੁਦੀਨ ਦੇ ਲੜਕੇ ਮੀਰ ਮੰਨੂੰ ਨੇ ਦੁਰਘਟਨਾ ਵਸ਼ ਅਬਦਾਲੀ ਨੂੰ ਹਰਾ ਦਿੱਤਾ , ਜੱਸਾ ਸਿੰਘ ਅਹਲੂਵਾਲਿਆ ਦੇ ਅਧੀਨ ਦਲ ਖਾਲਸਾ ਅਤੇ ਬਾਰ੍ਹਾਂ ਮਿਸਲਾਂ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਹੋਈ	ਸ਼ਾਹ ਨਵਾਜ ਖਾਂ	ਮੁਹੰਮਦ ਸ਼ਾਹ ਰੰਗੀਲਾ
13	1761	ਸਰਬਤ ਖਾਲਸਾ ਵੱਲੋਂ ਨਿਰੰਜਨੀ ਸੰਪ੍ਰਦਾਇ ਦੇ ਨੇਤਾ ਅਖਿਲ ਦਾਸ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਕਾਰਵਾਈ ਕਰਨ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਅਤੇ ਉਸ ਵੱਲੋਂ ਅਹਿਮਦ ਸ਼ਾਹ ਅਬਦਾਲੀ ਨੂੰ ਸੱਦਾ	ਸ਼ਾਹ ਨਵਾਜ ਖਾਂ	ਸ਼ਾਹ ਆਲਮ
14	1762	ਵੱਡਾ ਘੱਲੂਘਾਰਾ ਕੁੱਪ ਨਾਮਕ  ਸਥਾਨਤੇ 5 ਫਰਵਰੀ , 1762 ਦਲ ਖਾਲਸਾ ਫੌਜਾਂ ਨੇ ਸਰਹਿੰਦ  ਵਿਖੇ ਅਬਦਾਲੀ ਦੇ ਗਵਰਨਰ ਨੂੰ ਹਰਾਇਆ	ਸ਼ਾਹ ਨਵਾਜ	ਸ਼ਾਹ ਆਲਮ
15	1764
16	1783

ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ( ਯਾਦ ਰੱਖਣ ਯੋਗ ਗੱਲਾਂ - 1 )

ਲੜੀ ਨੰਬਰ	ਵਿਸ਼ਾ	ਟਿੱਪਣੀ
1	ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦਾ ਜਨਮ	15 ਅਪ੍ਰੈਲ 1469 ਈ.
2	ਜਨਮ ਸਥਾਨ	ਰਾਏ ਭੋਇ ਦੀ ਤਲਵੰਡੀ ,ਜਿਲ੍ਹਾ ਸ਼ੇਖੂਪੁਰਾ (ਪਾਕਿਸਤਾਨ )
3	ਮਾਤਾ	ਤ੍ਰਿਪਤਾ ਦੇਵੀ
4	ਪਿਤਾ	ਮਹਿਤਾ ਕਾਲੂ
5	ਬੱਚੇ	ਸ਼੍ਰੀ ਚੰਦ ਅਤੇ ਲਖਮੀ ਦਾਸ
6	ਹਿੰਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਅਤੇ ਗਣਿਤ ਦੀ ਵਿਦਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤੀ	ਪੰਡਿਤ ਗੋਪਾਲ
7	ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਦੀ ਵਿਦਿਆ	ਪੰਡਿਤ ਬ੍ਰਿਜਨਾਥ
8	ਫ਼ਾਰਸੀ ਦੀ ਵਿਦਿਆ	ਕੁਤੁਬੁਦੀਨ
9	ਪਤਨੀ	ਸੁਲਖਣੀ ਦੇਵੀ (ਬਟਾਲਾ ਨਿਵਾਸੀ ਮੂਲਚੰਦ ਦੀ ਬੇਟੀ )
10	ਭੈਣ ਦਾ ਨਾਮ	ਬੇਬੇ ਨਾਨਕੀ (ਸੁਲਤਾਨਪੁਰ ਲੋਧੀ )
11	ਭੈਣ ਦੇ ਪਤੀ ਦਾ ਨਾਮ	ਜੈ ਰਾਮ
12	ਸੁਲਤਾਨਪੁਰ ਲੋਧੀ ਵਿਖੇ ਭੇਜਿਆ ਗਿਆ	ਮੋਦੀ ਖਾਨੇ ਵਿੱਚ ਨੋਕਰੀ ਕਰਨ ਲਈ
13	ਸੱਚੇ ਗਿਆਨ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ	ਬੇਈੰ ਨਦੀ ਦੇ ਕਿਨਾਰੇ 1499 ਈ.ਵਿੱਚ
14	ਗਿਆਨ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸ਼ਬਦ ਬੋਲੇ	ਨਾ ਕੋਈ ਹਿੰਦੂ , ਨਾ ਕੋਈ ਮੁਸਲਿਮ
15	ਪਹਿਲੀ ਉਦਾਸੀ ਦੌਰਾਨ ਯਾਤਰਾ ਤੇ ਗਏ	ਸੈਯਦਪੁਰ , ਕੁਰੂਕਸ਼ੇਤਰ , ਹਰਿਦਵਾਰ, ਦਿੱਲੀ ,ਬਨਾਰਸ, ਗੋਰਖਮਤਾ ,ਅਸਾਮ ਅਤੇ  ਜਗਨਾਥਪੂਰੀ
16	ਸੈਯਦਪੁਰ ਵਿਖੇ ਘਟਨਾ	ਲਾਲੋ ਨਾਮਕ ਤਰਖਾਣ ਦੇ ਘਰ ਠਹਿਰੇ
17	ਤਲੁੰਬਾ ਵਿਖੇ ਘਟਨਾ	ਸੱਜਣ ਠੱਗ ਭੋਲੇ ਭਾਲੇ ਯਾਤਰੀਆਂ ਨੂੰ ਲੁੱਟਦਾ ਸੀ
18	ਬਨਾਰਸ ਵਿਖੇ ਵਿਵਾਦ	ਪੰਡਿਤ ਚਤੁਰਦਾਸ ਨਾਲ
19	ਗੋਰਖਮਤਾ ਵਿਖੇ ਘਟਨਾ	ਗੋਰਖਪੰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਉਪਦੇਸ਼
20	ਕ੍ਰਾਂਤੀਕਾਰੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ	ਭਾਈ ਕਹਨ ਸਿੰਘ, ਪ੍ਰੋ.ਤੇਜਾ ਸਿੰਘ.ਡਾ.ਗੰਡਾ ਸਿੰਘ , ਮੈਕਾਲਿਫ਼
21	ਦੂਸਰੀ ਉਦਾਸੀ ਦੌਰਾਨ ਯਾਤਰਾ	ਕਾਂਗੜਾ,ਜਵਾਲਾਮੁਖੀ ,ਸਕੇਤ ,ਮੰਡੀ,ਕੁੱਲੂ, ਚੰਬਾ,ਲੱਦਾਖ ਅਤੇ ਪਹਿਲਗਾਮ ਆਦਿ
22	ਤੀਸਰੀ ਉਦਾਸੀ ਦੌਰਾਨ ਯਾਤਰਾ	ਮੱਕਾ,ਮਦੀਨਾ ,ਬਗਦਾਦ ,ਹਸਨ  ਅਬਦਾਲ ਆਦਿ
23	ਹਸਨ ਅਬਦਾਲ ਵਖੇ ਘਟਨਾ	ਕੰਧਾਰੀ ਵਲੀ ਘਮੰਡੀ ਮੁਸਲਿਮ ਫਕੀਰ ਦਾ ਹੰਕਾਰ ਤੋੜਿਆ ਅਤੇ ਇਸ ਜਗ੍ਹਾ ਦਾ ਨਾਮ ਪੰਜਾ ਸਾਹਿਬ ਪੈ ਗਿਆ
24	ਅੰਤਿਮ ਉਦਾਸੀ ਦੌਰਾਨ ਯਾਤਰਾ	ਪਾਕਪਟਨ ,ਕਸੂਰ,ਪੱਟੀ ,ਬਟਾਲਾ ਆਦਿ
25	ਉਦਾਸੀਆਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਗ੍ਰਿਹਸਥ ਜੀਵਨ ਬਤੀਤ ਕੀਤਾ	ਰਾਵੀ ਕੰਡੇ ਕਰਤਾਰਪੁਰ ਵਿਖੇ 1530 ਈ.ਤੋਂ 22 ਸਤੰਬਰ 1539 ਈ. ਤੱਕ
26	ਨਵੀਆਂ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਬਣਾਈਆਂ	ਲੰਗਰ,ਸੰਗਤ ,ਪੰਗਤ ਅਤੇ ਗੁਰੂ ਸੰਸਥਾ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ
27	ਸ਼੍ਰੀ ਲੰਕਾ ਵਿਖੇ ਮਿਲੇ	ਉਥੋਂ ਦੇ ਰਾਜਾ ਸ਼ਿਵਨਾਥ ਨੂੰ
28	ਮੱਕਾ ਮਦੀਨੇ ਵਿਖੇ ਮੁਲਾਕਾਤ	ਸ਼ੇਖ ਬਹਿਲੋਲ ਨਾਲ
29	ਬਾਬਰ ਨੇ ਕਦੋਂ ਅਤੇ ਕਿੱਥੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਕੈਦ ਕੀਤਾ	ਸੈਯਦਪੁਰ ਹਮਲੇ ਦੌਰਾਨ 1521 ਈ. ਵਿੱਚ
30	ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੁਆਰਾ ਰਚੀ ਬਾਣੀ	ਵਾਰ ਮਲ੍ਹਾਰ,ਵਾਰ ਮਾਝ,ਵਾਰ ਆਸਾ,ਜਪੁਜੀ , ਓਅੰਕਾਰ  , ਪੱਟੀ , ਥਿੱਤ , ਬਾਰਾਂ ਮਾਹ ਆਦਿ
31	ਕੁਰੂਕਸ਼ੇਤਰ ਵਿਖੇ ਹੋਈ ਘਟਨਾ	ਸੂਰਜ ਗ੍ਰਹਿਣ ਲੱਗਾ ਹੋਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਝੂਠੇ ਵਹਿਮਾਂ ਤੋਂ ਬਚਨ ਵਾਸਤੇ ਉਪਦੇਸ਼ ਦਿੱਤਾ
32	ਹਰਿਦੁਆਰ ਵਿਖੇ ਘਟਨਾ	ਲੋਕ ਪਿੱਤਰਾਂ ਨੂੰ ਪਾਣੀ ਦੇ ਰਹੇ ਸਨ ਅਤੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਆਪਣੇ ਖੇਤਾਂ ਵੱਲ ਮੁੰਹ ਕਰਕੇ ਪਾਣੀ ਦੇਣ ਲੱਗ  ਪਏ ਸਨ